Η περίπτωση της Συρίας αποτυπώνει με εξαιρετικό τρόπο τη μετάβαση της διεθνούς σκηνής από το μεταψυχροπολεμικό όνειρο της «νέας τάξης πραγμάτων» σε μια πραγματικότητα γεμάτη αντιφάσεις και ρεαλισμό. Μια χώρα ρημαγμένη από τον πόλεμο, γεωπολιτικά κατακερματισμένη, όπου ο καθένας προσπαθεί να βρει τη θέση του. Στη Συρία, ο Τζολάνι επιχειρεί να χτίσει τη δική του σφαίρα επιρροής, φλερτάροντας με την ιδέα ενός κράτους που θα έχει διεθνή υπόσταση. Και όμως, η Δύση, ενώ τον παρακολουθεί, δεν ξέρει πώς ακριβώς να τον προσεγγίσει.
Αυτή η στάση θυμίζει την αμήχανη συμπεριφορά που υιοθέτησε η Ουάσιγκτον κατά τη διάρκεια της Αραβικής Άνοιξης. Όταν ο Μουμπάρακ έπεφτε, οι Αμερικανοί ?πίστευαν? πως το ντόμινο της δημοκρατίας θα κατακλύσει τη Μέση Ανατολή. Τελικά, τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως περίμεναν. Ούτε η δημοκρατία ρίζωσε, ούτε οι τοπικές κοινωνίες αγκάλιασαν το δυτικό μοντέλο. Το ίδιο ισχύει και για τη Συρία. Η απουσία μιας ξεκάθαρης στρατηγικής από τις μεγάλες δυνάμεις αφήνει τον χώρο σε περιφερειακούς παίκτες, όπως η Τουρκία, να καθορίζουν τους κανόνες.
Η Άγκυρα, εδώ και χρόνια, λειτουργεί με ωμό ρεαλισμό. Η παρουσία της στη βόρεια Συρία εξυπηρετεί κυρίως τα δικά της συμφέροντα: την αποδυνάμωση των Κούρδων και την εδραίωση μιας ζώνης ασφαλείας στα σύνορά της. Τώρα, με την πιθανή ανάδυση ενός νέου κρατικού μορφώματος υπό την ηγεσία του Τζολάνι, η Τουρκία στήνει ένα κράτος παρία σε μια κρίσιμη γεωστρατηγικά θέση. Μόνο απαρατήρητη δεν πέρασε η επίσκεψη Φιντάν, Καλίν καθώς και κλιμακίου ανώτατων αξιωματούχων στην Δαμασκό την Πέμπτη, λίγες ώρες μετά την επίσημη ανάληψη της ηγεσίας από τους αντικαθεστωτικούς. Η Τουρκία έπενδυσε πολλά στη περιοχή, θυσίασε λεφτά και οπλισμό και φιλοξένησε εκατομμύρια αντικαθεστωτικούς στο έδαφος της, δημιουργώντας προβλήματα με την ξενοφοβική τουρκική κοινωνία, είναι λοιπόν δεδομένο πώς πλέον θα κοιτάξει να αδράξει τα κέρδη του γεωπολιτικού ρίσκου που πήρε όλα αυτά τα χρόνια.
Η Συρία φαντάζει φτωχή και διαλυμένη για τους κατοίκους της, αλλά για όσους επιβουλεύονται την γεωπολιτική της σημασία είναι ένα θαμμένο στις σκόνες της ερήμου διαμάντι. Και όταν ένα διαμάντι κινδυνεύει να πέσει στα χέρια του προαίωνιου αντιπάλου σου, τότε η υπόθεση αναγκαστικά αφορά και εσένα. Για όσους θεωρούν πως η Ελλάδα ελάχιστα πλήττεται από τις αλλαγές στην μέση ανατολή καθότι πιστεύουν πως “Η Συρία κείτται μακράν” καλό θα είναι να αναλογιστούν πως αυτό το “μακρά” συνορέυει θαλασσίως με την Κύπρο. Το σενάριο ενός μνημονίου συνεργασίας ανάμεσα σε αυτό το νέο «κράτος» και το ψευδοκράτος της Κύπρου, στα πρότυπα της συμφωνίας Τουρκίας-Λιβύης, είναι κάτι παραπάνω από ρεαλιστικό. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα περιέπλεκε ακόμη περισσότερο τη συζήτηση για τις θαλάσσιες ζώνες στην Ανατολική Μεσόγειο και θα δημιουργούσε σε Αθήνα και Λευκωσία ένα σημαντικό και δισεπίλυτο πρόβλημα.
Η Ελλάδα, καλείται να διαχειριστεί μια κατάσταση που απαιτεί ευελιξία και αποφασιστικότητα. Η προώθηση της σταθερότητας και του διεθνούς δικαίου παραμένει μια δύσκολη αποστολή (άν όχι ανέκδοτο) σε έναν κόσμο όπου κυριαρχεί η ισχύς και πάνω από Ισλάμ και Σαρία είναι δεδομένο πως η νέα ηγεσία της Συρίας θα απλώσει χέρι συνεργασίας σε όποιον θεωρεί πιο ισχυρό. Η πραγματικότητα της Συρίας αποδεικνύει πως οι αξίες μπορούν να περιμένουν. Ο χρόνος που χάνεται μεταξύ αμηχανίας και αποστάσεων μετράει διπλά ,γιατί είναι χρόνος που χάνει η δύση αλλά κερδίζει η Τουρκία. Η δύση και η Ελλάδα δεν χρείαζεται να μάθουν αραβικά για να συννενοηθούν με τους νέους θρησκευτικούς ηγέτες, αρκεί μια γλώσσα που κάποτε ηταν η μητρική γλώσσα της δύσης, μα τα τελευταία χρόνια την συλλαβίζει, την γλώσσα της ισχύος.