Ένα νέο κεφάλαιο στις σχέσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης και Κεντρικής Ασίας άνοιξε η Σύνοδος Κορυφής της Σαμαρκάνδης, όπου οι πέντε χώρες της περιοχής –Καζακστάν, Κιργιστάν, Τατζικιστάν, Τουρκμενιστάν και Ουζμπεκιστάν– συμφώνησαν με την ΕΕ τη σύναψη στρατηγικής εταιρικής σχέσης που καλύπτει κρίσιμους τομείς όπως οι μεταφορές, η ενέργεια, οι πρώτες ύλες και η ψηφιακή συνδεσιμότητα.
Στο κοινό ανακοινωθέν, η ΕΕ και οι χώρες της Κεντρικής Ασίας δεσμεύτηκαν να ενισχύσουν τη συνεργασία τους μέσα από μεγάλα έργα υποδομής, με αιχμή του δόρατος τον Διακασπιανό Διάδρομο Μεταφορών – ένα φιλόδοξο σχέδιο που προβλέπει την απεξάρτηση από τις ρωσικές οδούς και στοχεύει στη μείωση κατά 50% του χρόνου μετακίνησης μεταξύ Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκπροσωπήθηκαν από την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τον Αντόνιο Κόστα αντίστοιχα, σηματοδοτώντας το υψηλό πολιτικό βάρος της συμφωνίας.
Ο πρόεδρος του Ουζμπεκιστάν Σαβκάτ Μιρζιγιόγιεφ υπογράμμισε την ενότητα και τη νέα εποχή συνεργασίας που ανοίγεται για την περιοχή, δηλώνοντας χαρακτηριστικά πως «κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί πριν λίγα χρόνια ότι οι χώρες μας θα εκπροσωπούσαν από κοινού την περιοχή μας σε συνομιλίες με τους Ευρωπαίους ηγέτες». Ο πρόεδρος του Καζακστάν Κασίμ Τοκάγιεφ επεσήμανε τη σημασία της ενεργειακής σύνδεσης με την Ευρώπη, ανακοινώνοντας ταυτόχρονα την ανακάλυψη ενός τεράστιου κοιτάσματος σπάνιων γαιών – στοιχείων ζωτικής σημασίας για την ευρωπαϊκή βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας.
Η συνεργασία επεκτείνεται επίσης στη διαχείριση των υδάτινων πόρων, στη δημιουργία κοινών επενδυτικών ταμείων και σε πρωτοβουλίες πράσινης ανάπτυξης, με στόχο την ενίσχυση της περιφερειακής σταθερότητας και της οικονομικής ολοκλήρωσης.
Η ιστορική αυτή σύνοδος σηματοδοτεί τη σταδιακή απεμπλοκή των κρατών της Κεντρικής Ασίας από ρωσικές και κινεζικές επιρροές και επαναπροσδιορίζει τη γεωστρατηγική ισορροπία στην Ευρασία, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να παγιώνει τον ρόλο της ως σταθερού και φερέγγυου εταίρου σε μια ταχέως μεταβαλλόμενη περιοχή.
