Εκτοξεύσεις πυραύλων, κατασκοπευτικά μπαλόνια, δορυφόροι, ψυχροπολεμική ατμόσφαιρα, προπαγάνδα, έλεγχος μέσων μαζικής επικοινωνίας, και ένας ακήρυχτος πόλεμος ανάμεσα σε δύο υπερδυνάμεις. Είναι η επικαιρότητα του 1980 ή μήπως του 2025; Η απάντηση κρύβεται στη λεπτή γραμμή που ενώνει το τότε με το σήμερα, όπου η μάχη για τον έλεγχο δεν δίνεται πια μόνο στο διάστημα αλλά και στις οθόνες μας.Το πεδίο της σύγκρουσης δεν είναι πια η Σελήνη ή ο Άρης, αλλά η τσέπη του χρήστη και το μυαλό του, σε έναν αγώνα που καθορίζει το ποιος ελέγχει τη ροή της πληροφορίας και, κατ’ επέκταση, την πραγματικότητα που διαμορφώνει.
Η επικείμενη απαγόρευση του TikTok στις ΗΠΑ αποτελεί ίσως την πιο χαρακτηριστική ένδειξη του νέου αυτού πολέμου. Οι Αμερικανοί βλέπουν την πλατφόρμα ως ασύμμετρη απειλή, όχι μόνο λόγω της προέλευσής της από την Κίνα, αλλά και λόγω της δυνατότητάς της να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο προπαγάνδας, συλλογής δεδομένων και επηρεασμού κοινής γνώμης. Όπως κάποτε οι ΗΠΑ ανησυχούσαν για τον Σοβιετικό δορυφόρο Sputnik που περνούσε πάνω από τον αμερικανικό ουρανό, έτσι τώρα φοβούνται τον αλγόριθμο του TikTok που «περνάει» μέσα από τα κινητά τηλέφωνα εκατομμυρίων πολιτών τους.
Είναι όμως τόσο αμέτοχοι οι Αμερικάνοι σε αυτή την νέα μορφή υβριδικού πολέμου; Η απάντηση φυσικά είναι όχι και αφού το τανγκό θέλει δύο, ο Αμερικανικός παράγοντας και ιδιαίτερα η νέα ηγεσία κατεβάζει στο πεδίο μάχης την ναυαρχίδα που ονομάζεται Έλον Μάσκ. Η επέκταση της επιρροής του Μασκ, τόσο μέσω των social media όσο και μέσω των διαστημικών του εγχειρημάτων, θυμίζει έντονα τη χρήση των μέσων μαζικής επικοινωνίας στον Ψυχρό Πόλεμο, όπου κάθε πληροφορία που έφτανε στο κοινό φιλτραριζόταν και κατευθυνόταν για να εξυπηρετήσει γεωπολιτικούς σκοπούς. Οι κινήσεις του αποδεικνύουν πώς μια ιδιωτική πλατφόρμα μπορεί να γίνει πολιτικός παράγοντας με άμεσες παρεμβάσεις σε εθνικά θέματα και εκλογές τρίτων χωρών. Είτε πρόκειται για το μπλοκάρισμα ή την προώθηση περιεχομένου, είτε για τη διαμόρφωση του τρόπου που διεξάγεται ο δημόσιος διάλογος, η επιρροή του Μάσκ έχει ήδη προκαλέσει ερωτήματα για το ποίους στόχους ήθελε τελικα΄ο μεγιστάνας να εξυπηρετήσει αγοράζοντας το x. Επιπροσθέτως οι -ιδιοκτησίας τους- δορυφόροι Starlink, αν και προβάλλονται ως επαναστατική λύση για την παγκόσμια πρόσβαση στο Διαδίκτυο, θυμίζουν έντονα ένα νέο σπούτνικ της νεάς χιλιετίας , εγείροντας υποψίες για τη χρήση τους και τα κίνητρα του όλου εγχειρήματος.
Τα social media και το ίντερνετ γενικότερα, δεν είναι απλά εργαλεία επικοινωνίας· είναι πλέον όπλα. Μέσα από αυτά, χώρες, εταιρείες και ιδιώτες προσπαθούν να διαμορφώσουν πολιτικές, να προωθήσουν αφηγήματα, να εξουδετερώσουν αντιπάλους και να ανοίξουν νέες αγορές. Οι χρήστες, από την πλευρά τους, μετατρέπονται από καταναλωτές περιεχομένου σε στρατιώτες ενός αόρατου, ψηφιακού πολέμου με τα δεδομένα και τις συμπεριφορές τους να χρησιμοποιούνται ως «πυρομαχικά» .
Αλλά, αλήθεια, ποιος είναι ποιος στο σήμερα; Τότε ήταν οι ΗΠΑ που, μέσα από την προπαγάνδα ταινιών και μουσικής προσπαθούσαν να δείξουν στους λαούς της ΕΣΣΔ έναν κόσμο πιο ελεύθερο και εξελιγμένο και ήταν η Σοβιετική Ένωση αυτή που λογόκρινε, απαγόρευε ειδήσεις και εμπόδιζε την πρόσβαση στα μέσα. Σήμερα, όμως, μήπως οι ρόλοι μπερδεύονται; Το TikTok, προϊόν μιας σοσιαλιστικής υπερδύναμης, φαντάζει ως όχημα τεχνολογικής προβολής και πολιτιστικής επιρροής, ενώ οι ΗΠΑ, οι άλλοτε φρουροί της ελευθερίας, αποφασίζουν να το αποκλείσουν. Ποιος είναι τελικά ο «σοσιαλιστής» και ποιος ο «λογοκριτής»; Μήπως οι ρόλοι αντιστράφηκαν ή μήπως απλώς άλλαξαν οι μάσκες στο ίδιο θέατρο;
