Ο Φετουλάχ Γκιουλέν, ένας από τους πιο γνωστούς και αμφιλεγόμενους θρησκευτικούς ηγέτες του μουσουλμανικού κόσμου, έφυγε από τη ζωή στις 20 Οκτωβρίου σε ηλικία 83 ετών, στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η υγεία του ήταν σε κλονισμένη κατάσταση τα τελευταία χρόνια, και ο θάνατός του ανακοινώθηκε μέσω της προσωπικής του ιστοσελίδας. Ο Γκιουλέν υπήρξε ηγέτης του κινήματος Hizmet (Χιζμέτ), γνωστό και ως «Υπηρεσία», ένα παγκόσμιο δίκτυο εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, πολιτιστικών κέντρων και θρησκευτικών οργανώσεων. Μέσα από αυτή τη δράση, άσκησε μεγάλη επιρροή σε πολλές χώρες, ιδιαίτερα στην Κεντρική Ασία, την Αφρική, τα Βαλκάνια και τη Δύση.
Το κίνημα Hizmet είναι γνωστό για την προώθηση μιας μετριοπαθούς και εκσυγχρονισμένης μορφής Ισλάμ. Μέσω της ίδρυσης σχολείων και πανεπιστημίων, το Hizmet προωθούσε την εκπαίδευση ως βασικό πυλώνα για την κοινωνική ανάπτυξη και ευημερία. Ωστόσο, η επιρροή του κινήματος ξεπερνούσε τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και επεκτεινόταν στα μέσα ενημέρωσης και τις επιχειρήσεις. Αυτή η διείσδυση του Χιζμέτ σε καίριους τομείς δημιούργησε ανησυχίες σε ορισμένες χώρες, οι οποίες το αντιμετώπιζαν ως πιθανή απειλή.
Σύγκρουση με την Τουρκική Κυβέρνηση
Παρά την παγκόσμια φήμη του, το όνομα του Φετουλάχ Γκιουλέν συνδέθηκε άρρηκτα με την απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία το 2016. Η κυβέρνηση του Τούρκου προέδρου, Ταγίπ Ερντογάν, κατηγόρησε τον Γκιουλέν για την ενορχήστρωση του πραξικοπήματος, κατηγορία που ο ίδιος αρνήθηκε. Παλαιότερα, ο Γκιουλέν και ο Ερντογάν υπήρξαν σύμμαχοι, με τον Γκιουλέν να στηρίζει το κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν, συμβάλλοντας στην άνοδό του στην εξουσία το 2002. Ωστόσο, η σχέση τους επιδεινώθηκε σταδιακά, καθώς οι δύο άνδρες συγκρούστηκαν για τον έλεγχο της εξουσίας.
Μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος, η τουρκική κυβέρνηση κήρυξε το κίνημα του Γκιουλέν τρομοκρατική οργάνωση, γνωστή ως FETÖ (Fethullahist Terrorist Organization). Ακολούθησε ένα κύμα μαζικών εκκαθαρίσεων, με χιλιάδες ανθρώπους που θεωρούνταν υποστηρικτές του Γκιουλέν να απολύονται από τον στρατό, τη δικαιοσύνη, τη δημόσια διοίκηση και άλλα κεντρικά θεσμικά όργανα της Τουρκίας. Πολλοί φυλακίστηκαν, ενώ άλλοι βρέθηκαν να ζουν υπό συνεχή παρακολούθηση και διώξεις.
Παγκόσμια Κληρονομιά
Πριν από την κρίση με την τουρκική κυβέρνηση, το Hizmet αποτελούσε εργαλείο ήπιας δύναμης της Τουρκίας, καθώς διέδιδε την τουρκική κουλτούρα και επιρροή μέσω των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων του. Ειδικά στις χώρες της Κεντρικής Ασίας και των Βαλκανίων, τα σχολεία του Χιζμέτ είχαν μεγάλη φήμη και παρείχαν εκπαίδευση υψηλού επιπέδου. Ορισμένοι το έβλεπαν ως μια θετική δύναμη που προωθούσε την εκπαίδευση και την κοινωνική ανάπτυξη, ενώ άλλοι το θεωρούσαν ένα κίνημα με κρυφά πολιτικά κίνητρα και φιλοδοξίες.
Παρά τις αντιπαραθέσεις, ο Γκιουλέν και το κίνημά του άφησαν ένα σημαντικό αποτύπωμα στον χώρο της θρησκευτικής εκπαίδευσης και της θρησκευτικής μετριοπάθειας. Το Hizmet συνέβαλε στην προώθηση του διαθρησκευτικού διαλόγου, της ανεκτικότητας και της συνεργασίας ανάμεσα σε διαφορετικές θρησκείες και πολιτισμούς.
Η Κληρονομιά του Γκιουλέν
Ο Γκιουλέν πέρασε τις τελευταίες δύο δεκαετίες της ζωής του στην αυτοεξορία, ζώντας απομονωμένος στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ. Παρά την απομάκρυνσή του από την Τουρκία, συνέχισε να ηγείται ενός κινήματος με παγκόσμια εμβέλεια. Στο τέλος της ζωής του, η επιρροή του είχε μειωθεί σημαντικά, κυρίως λόγω των διώξεων που υπέστη το κίνημα του στην Τουρκία. Ωστόσο, η κληρονομιά του παραμένει πολύπλοκη και αντιφατική, με τους υποστηρικτές του να τον θεωρούν ως έναν παιδαγωγό και θρησκευτικό ηγέτη που προώθησε τις αξίες της ειρήνης και της εκπαίδευσης, ενώ οι αντίπαλοί του τον βλέπουν ως μια απειλή για την κοσμική δομή της Τουρκίας και έναν από τους βασικούς παράγοντες πίσω από την πολιτική αστάθεια της χώρας.
Ο θάνατος του Φετουλάχ Γκιουλέν κλείνει ένα κεφάλαιο στην τουρκική και παγκόσμια ιστορία, αφήνοντας πίσω του ερωτήματα για τον πραγματικό ρόλο του κινήματός του και την κληρονομιά που θα διατηρηθεί στις επόμενες γενιές.
