Με σαφές μήνυμα προς το Βελιγράδι για μεγαλύτερη προσήλωση στην ευρωπαϊκή πορεία της Σερβίας, ο νέος Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, πραγματοποίησε την Τρίτη επίσημη επίσκεψη στη σερβική πρωτεύουσα, συναντώντας τον πρόεδρο Αλεξάνταρ Βούτσιτς.
Αφορμή της επίσκεψης στάθηκε η παρουσία του Βούτσιτς στην παρέλαση της Ημέρας της Νίκης στη Μόσχα, με τον Κόστα να επισημαίνει πως «δεν μπορούμε να γιορτάζουμε την απελευθέρωση πριν από 80 χρόνια και να σιωπούμε για τη σημερινή εισβολή σε κυρίαρχη χώρα». Τόνισε ότι η ευρωπαϊκή πορεία απαιτεί πλήρη ευθυγράμμιση με την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας της ΕΕ, αφήνοντας να εννοηθεί ότι οι κινήσεις του Σέρβου προέδρου προβληματίζουν.
Ο Βούτσιτς, από την πλευρά του, υπερασπίστηκε την παρουσία του στη Μόσχα ως «φόρο τιμής στους Σέρβους που πολέμησαν κατά του φασισμού» και επέμεινε ότι ήταν διαφανής για τις προθέσεις του. Την ίδια στιγμή, υπογράμμισε πως το μέλλον της Σερβίας βρίσκεται στην ΕΕ.
Πίεση εκ των έσω και εκ των έξω
Ο Σέρβος πρόεδρος βρίσκεται υπό έντονη εσωτερική πίεση, καθώς διαδηλώσεις κατά της διαφθοράς –με αιχμή την τραγωδία στον σταθμό του Νόβι Σαντ που στοίχισε τη ζωή σε 16 άτομα– έχουν κλονίσει το εσωτερικό μέτωπο. Παράλληλα, η στενή σχέση της Σερβίας με τη Ρωσία και την Κίνα συνεχίζει να προκαλεί ανησυχία στις Βρυξέλλες.
Αν και η Σερβία υποστήριξε ψήφισμα του ΟΗΕ που καταδικάζει την εισβολή στην Ουκρανία, δεν έχει υιοθετήσει τις ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Μόσχας, συνεχίζοντας να βασίζεται ενεργειακά σχεδόν αποκλειστικά στη Ρωσία.
Το μήνυμα της ΕΕ: Μεταρρυθμίσεις ή στασιμότητα
Η ΕΕ έχει καταστήσει σαφές ότι η ενταξιακή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων συνδέεται άρρηκτα με τη δημοκρατική πρόοδο, τη δικαστική ανεξαρτησία και την ευθυγράμμιση με τις ευρωπαϊκές θέσεις σε θέματα διεθνούς πολιτικής. Όπως δήλωσε ο Κόστα, «η ΕΕ δεν αφορά το παρελθόν, αλλά την κοινή βούληση να οικοδομήσουμε ένα μέλλον μαζί».
Η επίσκεψη του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου συνεχίζεται στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, σε μια προσπάθεια επανεκκίνησης της ενταξιακής δυναμικής στα Δυτικά Βαλκάνια, με δεδομένο ότι Αλβανία και Μαυροβούνιο προηγούνται πλέον, αφήνοντας πίσω Σερβία, Βοσνία, Κοσσυφοπέδιο και Βόρεια Μακεδονία.
Ο Κόστα επιχειρεί να στείλει το μήνυμα ότι η πορεία προς την ΕΕ παραμένει ανοιχτή, αλλά δεν είναι δεδομένη – και ότι η πραγματική δέσμευση πρέπει να αποδεικνύεται τόσο στην εξωτερική πολιτική όσο και στις εσωτερικές μεταρρυθμίσεις.
