Σε μια κίνηση που χαρακτηρίστηκε από τον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν ως «ιστορική», η Γαλλία κατέληξε σε συμφωνία με τις τοπικές δυνάμεις της Νέας Καληδονίας για τη δημιουργία ενός νέου καθεστώτος: ενός «Κράτους της Νέας Καληδονίας» εντός της Γαλλικής Δημοκρατίας. Η εξέλιξη αυτή έρχεται ως αποτέλεσμα εντατικών διαβουλεύσεων διάρκειας δέκα ημερών μεταξύ εκπροσώπων της κυβέρνησης, πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών φορέων της περιοχής, σε μια προσπάθεια εξόδου από το πολιτικό αδιέξοδο και τις αιματηρές ταραχές του 2024.
Η νέα συμφωνία προβλέπει την κατοχύρωση του Κράτους της Νέας Καληδονίας στο γαλλικό Σύνταγμα, αναγνωρίζοντας παράλληλα τη δυνατότητα συνδυασμού της νεοκαληδονιακής ιθαγένειας με τη γαλλική. Η σύνθεση του εκλογικού σώματος περιορίζεται πλέον σε κατοίκους με τουλάχιστον δέκα χρόνια μόνιμης διαμονής στο αρχιπέλαγος, απαντώντας στις ανησυχίες των αυτόχθονων Κανάκ για πληθυσμιακή υποβάθμιση και πολιτικό αποκλεισμό.
Το εγχείρημα σηματοδοτεί έναν «έξυπνο συμβιβασμό», σύμφωνα με τον υπουργό Υπερπόντιων Υποθέσεων Μανουέλ Βαλς, που διατηρεί τη σύνδεση με το Παρίσι, προσφέροντας παράλληλα αυξημένη αυτονομία και μεγαλύτερη κυριαρχία στην περιοχή. Ο Γάλλος πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού μίλησε για συμφωνία «ιστορικής σημασίας», η οποία ωστόσο απαιτεί κοινοβουλευτική έγκριση στη Γαλλία και δημοψήφισμα στη Νέα Καληδονία το 2026.
Η συμφωνία συνοδεύεται από οικονομικό σύμφωνο ανάκαμψης, επικεντρωμένο στην αποκατάσταση της βιομηχανίας νικελίου και την αναθέρμανση μιας οικονομίας που υπέστη σοβαρό πλήγμα πέρυσι. Οι συγκρούσεις του Μαΐου 2024, που ξέσπασαν εξαιτίας σχεδίου επέκτασης του δικαιώματος ψήφου σε μη αυτόχθονες, προκάλεσαν τον θάνατο 14 ανθρώπων και οικονομικές απώλειες άνω των 2 δισ. ευρώ.
Η Νέα Καληδονία, με πληθυσμό 270.000 κατοίκων και απόσταση σχεδόν 17.000 χιλιομέτρων από το Παρίσι, παραμένει υπό γαλλική διοίκηση από τον 19ο αιώνα, αλλά οι φυγόκεντρες τάσεις του ιθαγενικού πληθυσμού ενισχύθηκαν μετά τα τρία διαδοχικά αποτυχημένα δημοψηφίσματα ανεξαρτησίας (2018, 2020, 2021), το τελευταίο εκ των οποίων μποϊκοταρίστηκε από το ανεξαρτησιακό στρατόπεδο λόγω της Covid-19.
Ο πρόεδρος Μακρόν, από την αρχή της θητείας του, αναζητούσε ένα «νέο έργο» για τη Νέα Καληδονία. Η παρούσα συμφωνία φιλοδοξεί να αποτελέσει αυτό το νέο θεμέλιο, θέτοντας τις βάσεις για ειρηνική συνύπαρξη, συνταγματική σταθερότητα και βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη σε μια στρατηγικά κρίσιμη περιοχή του Ειρηνικού.
