Στον διπλωματικό τομέα του ουκρανικού ζητήματος καταγράφονται νέες εξελίξεις, καθώς ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, παρουσίασε μια ανανεωμένη πρόταση ειρήνης 20 σημείων σε δημοσιογράφους. Το σχέδιο αυτό αποτελεί αναθεωρημένη εκδοχή του προηγούμενου σχεδίου 28 σημείων, που είχε προταθεί από τον Ντόναλντ Τραμπ, σύμφωνα με ουκρανικά μέσα ενημέρωσης.
Η πρόταση αυτή βρίσκεται σε διαδικασία συζήτησης με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το νέο σχέδιο περιλαμβάνει ορισμένα στοιχεία από το αρχικό, όπως τον περιορισμό του αριθμού των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων σε καιρό ειρήνης στους 800.000 στρατιώτες, ενώ έχει αφαιρέσει διατάξεις που αφορούν την παραίτηση από νομικές ενέργειες για εγκλήματα πολέμου.
Ο Ζελένσκι επισήμανε ότι το σχέδιο των 20 σημείων είναι μόνο ένα από τα τέσσερα έγγραφα υπό επεξεργασία. Τα άλλα τρία περιλαμβάνουν: μια τριμερή συμφωνία ασφαλείας μεταξύ Ουκρανίας, ΗΠΑ και Ευρώπης, μια διμερή συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες και έναν «Οδικό Χάρτη Ευημερίας», που σχεδιάζεται με την Ουάσινγκτον και στοχεύει στην ανοικοδόμηση και μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της Ουκρανίας έως το 2040.
Μεταξύ των βασικών σημείων του σχεδίου περιλαμβάνονται η αναγνώριση της κυριαρχίας και ανεξαρτησίας της Ουκρανίας, η υπογραφή συμφωνίας μη επίθεσης με τη Ρωσία και η διασφάλιση εγγυήσεων ασφαλείας από τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και ευρωπαϊκές χώρες. Το έγγραφο προβλέπει επίσης την ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε μεταγενέστερο χρόνο, συνοδευόμενη από σχέδια για καθορισμό ημερομηνίας ένταξης, τη δημιουργία διεθνών ταμείων για την ανοικοδόμηση με στόχο 800 δισεκατομμύρια δολάρια και την επιτάχυνση της συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Σημαντικά θέματα που περιλαμβάνει το σχέδιο αφορούν την καθιέρωση μη πυρηνικού καθεστώτος για την Ουκρανία, καθώς και την πρόταση για τον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια. Η Ουάσινγκτον προτείνει τριμερή διαχείριση του σταθμού με κυρίαρχο ρόλο των ΗΠΑ, ενώ το Κίεβο θέλει ισομερή κατανομή της διαχείρισης. Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι η πρόταση για κοινή διαχείριση με τη Ρωσία είναι εντελώς ανέφικτη και μη ρεαλιστική για την Ουκρανία.
Όσον αφορά τα εδαφικά ζητήματα, υπάρχουν διάφορες εκδοχές: μια περιλαμβάνει την αποχώρηση της Ρωσίας από περιοχές όπως Ντνιπροπετρόφσκ, Μικολάιβ, Σούμι και Χάρκοβο, ενώ η Ουκρανία διατηρεί τον έλεγχο σε Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα. Η Ρωσία ζητά την αποχώρηση των ουκρανικών δυνάμεων από το Ντονέτσκ, ενώ οι ΗΠΑ προτείνουν έναν συμβιβασμό μέσω δημιουργίας ελεύθερης οικονομικής ζώνης, η οποία θα υπόκειται σε δημοψήφισμα αν δεν υπάρξει συμφωνία.
Το σχέδιο προβλέπει επίσης ότι η Ρωσία και η Ουκρανία δεν θα αλλάξουν τους όρους με χρήση βίας, ότι η Χερσόνησος Κινμπούρν θα αποστρατιωτικοποιηθεί και ότι η Ουκρανία θα μπορεί να χρησιμοποιεί τον ποταμό Δνείπερο και τη Μαύρη Θάλασσα για εμπορικούς σκοπούς. Περιλαμβάνει την ανταλλαγή όλων των κρατουμένων, την επιστροφή αμάχων, παιδιών και πολιτικών κρατουμένων, καθώς και τη διεξαγωγή εκλογών σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά την υπογραφή της συμφωνίας.
Η εφαρμογή της συμφωνίας θα είναι νομικά δεσμευτική και η παρακολούθησή της θα γίνει μέσω Συμβουλίου Ειρήνης, υπό την προεδρία του πρώην προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ. Μόλις όλα τα μέρη συμφωνήσουν, θα ενεργοποιηθεί άμεσα πλήρης κατάπαυση πυρός.
Ο Ζελένσκι υπογράμμισε ότι η τελευταία εκδοχή δεν απαιτεί από την Ουκρανία να εγκαταλείψει την προοπτική ένταξης στο ΝΑΤΟ, όπως απαιτούσε προηγούμενη αμερικανική πρόταση. Το σχέδιο προβλέπει την πάγωμα των τρεχουσών γραμμών μετώπου και την έναρξη συνομιλιών για τη δημιουργία αποστρατιωτικοποιημένων ζωνών.
Ωστόσο, παραμένουν ανοικτά θέματα, όπως η διαχείριση του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια και η οριοθέτηση συγκεκριμένων περιοχών, και ο Ζελένσκι ανέφερε ότι αναμένει την αντίδραση της Ρωσίας. Τόνισε την ανάγκη πιθανής συνάντησης σε επίπεδο ηγετών για να συζητηθούν τα πιο ευαίσθητα ζητήματα, αφού στο παρελθόν είχε ζητήσει και τριμερή συνάντηση με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.
